Dinsdag 14 juli: De tourteufel

De Tourteufel op de foto met uw verslaggever

Etappe 11: Pau- Cautarets, 188 km, bergen, 4176 HM
Col d'Aspin, col de Tourmalet, Cautarets

Iedereen die de Tour volgt weet dat in de bergetappes altijd een als duivel verklede man meerent met de coureurs. Hij is inmiddels zo bekend dat de Franse televisie hem tegenwoordig eigenlijk altijd in beeld brengt. Bij toeval trof ik hem na de etappe van gisteren en vanzelfsprekend wilde hij graag met uw verslaggever poseren, waarvan akte. 

De tweede Pyreneeënrit was een pittige exercitie met de Aspin en Tourmalet, met de aankomst na 188 kilometer koers in het bergdorp Cauterets. Iedere keer als ik weer boven op de Tourmalet sta moet ik denken aan het legendarische verhaal van Eugene Christophe die als virtuele leider in de Tour van 1913 in de afdaling van de Tourmalet een aanrijding heeft met een volgauto waarbij hij zijn voorvork breekt. Omdat hulp in die jaren nog niet was toegestaan moest hij veertien kilometer te voet afleggen naar La Sainte Marie de Campan waar hij in de smidse van Alexandre Torne eigenhandig zijn vork repareert, genadeloos op de vingers gekeken door de wedstrijdcommissaris. Hij krijgt nog drie minuten straftijd omdat hij de hulp zou hebben gehad van een kind dat de blaasbalg vasthield. Het maakte hem kansloos voor de eindzege, maar hij was die dag ondanks het tijdverlies nog op tijd binnen.

Ik hoorde dit verhaal van Jac Zwart voor het eerst. Hij was in 2009 mijn ploegleider bij de 100 cols tocht en is tevens de schrijver van een zeer lezenswaardig boek Wielermonumenten geheten. Als 68-jarige is hij er nu ook weer bij als deelnemer en is hij daarmee ook tegelijk een van de oudste deelnemers. Nog indrukwekkender wordt het verhaal als u weet dat hij in 2008, toen het veertig jaar geleden was dat Jan Jansen als eerste Nederlander de Tour won, een van de deelnemers was die deze Tour na reed. Chapeau!!

Al in 1953 was deze etappe al in de Tour opgenomen. Ook in de spannende Tour van 1989 finishten de renners in Cauterets. Die Tour was een prooi voor Greg Lemond, maar dan wel met de hete adem van Laurent Fignon letterlijk in zijn nek, want de Fransman werd tweede op slechts 8 seconden. Indurain won de étape naar Cauterets overigens.

Het was vandaag een slopende dag, niet alleen door de hitte, maar ook door de beklimmingen. Na het vertrek uit Pau, de stad die in nagenoeg iedere Tour aangedaan wordt, leidde de koers geleidelijk omhoog tot de Col d’Aspin (1.490 meter) wordt gerond. 

Nog meer uitdaging bood de Tourmalet (2.115 meter) die al 12 kilometer verderop opdoemde in het parcours. Na 11 kilometer klauteren komen de renners op de steilste sectie van 10%, waar het gemiddelde stijgingspercentage 7,6% is. In totaal is de klauterpartij 17,2 kilometer lang. Voor mezelf ging het wel tot 10 km onder de top. Daarna was het afzien. Nog geprobeerd in La Mongie 6 km onder de top het tij te keren, maar helaas. Helemaal leeg en trillend op mijn benen bereikte ik de top. Met een koud colatje achter de kiezen toch maar de weg vervolgd, waarbij we als beloning een schitterende afdaling voorgeschoteld kregen waarbij ik weer eens snelheden van ruim boven de 80 km haalde. 

De aankomst in Cauterets is ook venijnig. Finishen bergop na een klim van een slordige 15 kilometer. Uiteindelijk bereikte ik de finish na 8.15 uur en was het na een start om 8.00 uur 18.15. Daarna nog naar beneden naar de voet van de klim naar Cautarets om de bus te bereiken. Al met al een uitputtende dag.

Eén keer eerder was de Tour in Cauterets en iedere wielerliefhebber zou die étappe het liefst uit de Tourhistorie schrappen. Eerder die dag was Fabio Casartelli namelijk verongelukt in de afdaling van de Col de Por-tet-d’Aspet. De datum: 8 juli 1995.